تأثیر کافئین بر چربی سوزی بدن و افزایش متابولیسم انرژی
آیا مصرف کافئین باعث کاهش وزن میشود؟
احتمالاً اسم کافئین رو زیاد شنیدین، مخصوصاً وقتی حرف از انرژی، تمرکز یا قهوه وسط میاد. اما جالبه بدونید که کافئین فقط یه محرک برای بیدار موندن نیست — در واقع، یکی از ترکیباتیه که می‌تونه به چربی سوزی و بالا بردن متابولیسم بدن هم کمک کنه. یعنی با مصرف درستش، بدن کالری بیشتری می سوزونه حتی وقتی در حال استراحته.
کافئین با تحریک سیستم عصبی باعث میشه آدرنالین ترشح بشه و چربی های ذخیره شده راحت تر وارد جریان خون بشن تا به‌عنوان منبع انرژی بسوزن. به همین خاطر خیلی ها قبل از ورزش یه فنجون قهوه می‌خورن تا هم انرژی بیشتری بگیرن، هم چربی سوزی شون بیشتر بشه.
توی این مقاله قراره با هم ببینیم کافئین دقیقاً چطوری باعث چربی سوزی میشه، بهترین زمان مصرفش کیه، چه مقدارش مفیده و چه وقتی ممکنه ضرر داشته باشه.
معرفی کافئین
کافئین از نظر شیمیایی یک آلکوئید طبیعی از خانواده زانتین ها هستش که به طور طبیعی در ترکیبات بیشتر از ۶۰ نوع گیاه ( دانه قهوه، برگ چای، دانه کاکائو و گیاه گوارانا) پیدا میشه. سرعت جذب کافئین از زمانی که دستگاه گوارشمون جذبش میکنه بسیار بالاست و در عرض ۳۰ تا ۶۰ دقیقه به اوج غلظت پلاسمایی و تاثیرش روی بدن میرسه.
نقش کافئین در سیستم عصبی و متابولیکی بدن
افزایش هوشیاری با جایگزینی آدنوزین اتفاق میفته؛ این یعنی چی؟
در حالت طبیعی بدن ماده ای به نام آدنوزین تولید میکنه، در اثر تجمع سلول های عصبی وقتی به گیرنده های عصبی مغز متصل میشه؛ ما احساس خستگی و خواب آلودگی میکنیم.
کافئین از نظر ساختار مولکولی شبیه آدنوزینه ولی اثر آرامش بخشی رو نداره ولی به دلیل ساختار همسانش روی گیرنده های آدنوزین در مغزمون میشینه ولی اینبار مسدودشون میکنه.
در نتیجه آدنوزین نمیتونه باعث خستگی بشه و مغزمون دوباره در حالت بیداری و فعالیت بدنی بالا قرار میگیره.
افزایش فعالیت نورونی و تحریک سیستم عصبی مرکزی
تا حالا شده بعد از نوشیدن قهوه احساس کنید ضربان قلبتون بالا رفته و دچار استرس شدین؟
هم زمان که گیرنده آدنوزین در مغز مسدود شده، مغز وارد مسیری با تحرک بالا میشه.
حالا این شرایط توسط مغز به شکل اشتباهی تفسیر میشه که شرایط خطرناک و اضطراری پیش اومده.
هیپوتالاموس و هیپوفیز ( ۲ بخش کلیدی مغز) شروع به ترشح هورمون های استرس زا میکنند. که باعث میشه بدن ما در حالت اماده باش قرار بگیره، همون احساس استرس و اضطراب.
تحریک دوپامین
با مسدود شدن گیرنده های آدنوزین، مهار طبیعی روی نورون های دوپامین از بین میره. یعنی چی؟
حالا نورون های مغزی راحت تر دوپامین آزاد میکنن و در فضای بین سلولی باقی میمونند.
مکانیزم های اثر کافئین بر چربی سوزی
2. غده آدرنال با ترشح آدرنالین باعث تسریع فرآیند لیپوفیز (سلول های چربی شکسته بشن).
3. اسید های چرب آزاد بشن و وارد خون بشن.
4. بدنمون برای ساخت عضله بیشتر، چربی ها رو بسوزونه.
افزایش نرخ متابولیک پایه (BMR)
تحقیقات نشون داده که مصرف دوز 100 تا 200 میلی‌گرم کافئین باعث افزایش ۳ تا ۱۱٪ متابولیسم میشه.
باید در نظر داشته باشیم که این موضوع در افراد لاغر بیشتر دیده میشه.
افزایش اکسیداسیون چربی حین ورزش
اگه اینبار قبل تمرینتون ( به ویژه ورزش های هوازی و استقامتی) کافئین مصرف کنید:
بدن به جای استفاده از گلیکوژن( قند ذخیره شده) از چربی برای تامین انرژی حین ورزش استفاده میکند.
طی اون جلسه تمرینی استقامت بدنی بالاتر، خستگی کمتر و چربی سوزی بیشتری رو شاهد خواهید بود.
در مطالعه‌ای در Journal of Applied Physiology نشون داده شد که مصرف 6mg کافئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن، اکسیداسیون چربی رو تا 30٪ افزایش میده.
افزایش ترموژنز (گرمازایی بدن)
ترموژنز یعنی فرایندی که طی اون بدن برای تولید گرما، کالری می‌سوزونه.
در ابتدا باید بدونیم که 3 نوع ترموژنز در بدن اتفاق میفته:
1.ترموژنز پایه (Basal thermogenesis): انرژی‌ای که بدن حتی در حالت استراحت برای عملکرد ارگان‌ها مصرف میکنه.
2.ترموژنز فعالیتی: انرژی مصرف‌شده در حین فعالیت بدنی یا ورزش.
3.ترموژنز ناشی از تغذیه یا مواد (Diet-induced thermogenesis): انرژی‌ای که بدن برای هضم، جذب و متابولیسم مواد غذایی مصرف میکنه.
با مصرف کافئین ما روی نوع دوم و سوم ترموژنز تاثیر میذاریم به صورتی که حتی در زمان استراحت بدن در حال سوزوندن کالری بیشتریه.
اگه دنبال یه راه ساده و مطمئن برای استفاده از کافئین هستی، دو مدل محبوبش یعنی قرص کافئین ساپلند و قرص کافئین 200 میلی گرم دانا می تونن گزینه های خیلی خوبی باشن. هر دو محصول، دوز استاندارد و کنترل شده ای از کافئین دارن که برای افزایش تمرکز، انرژی قبل از تمرین و تقویت چربی سوزی بدنی عالی هستن. تفاوتشون بیشتر توی نوع جذب و ماندگاری اثره؛ پس بسته به هدفت، می‌تونی انتخابت رو راحت تر انجام بدی.
وقتی کافئین وارد بدن میشه، سیستم عصبی سمپاتیک را فعال میکنه و باعث ترشح هورمون نورآدرنالین می شه. این هورمون به سلول های چربی دستور می ده تا چربی های ذخیره شده رو آزاد کنن تا بدن بتونه از ان ها به عنوان سوخت استفاده کنه. در همین زمان، بافت چربی قهوه ای که نقش اصلی اش تولید گرماست، توسط کافئین تحریک می شه. این بافت به جای ذخیره انرژی، آن را به گرما تبدیل میکنه و دمای بدن را کمی بالا می‌بره.
افزایش فعالیت این بافت باعث میشود بدن حتی در حالت استراحت هم کالری بیشتری بسوزاند. در نتیجه، کافئین با تحریک اعصاب و فعال سازی چربی قهوه ای، متابولیسم بدن را بالا می‌برد و به چربی سوزی طبیعی کمک میکند.
